Trước ngày 01/7/2016: Theo quy định của Luật thuế GTGT thì cơ sở kinh doanh trong tháng, quý có hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ từ ba trăm triệu đồng trở lên thì được hoàn thuế giá trị gia tăng theo tháng, quý.

Tuy nhiên thực tế công tác thanh tra, kiểm tra đã phát hiện nhiều doanh nghiệp lợi dụng chính sách hoàn thuế GTGT để chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước thông qua việc hợp thức hóa hồ sơ hoàn thuế (hàng xuất khẩu sau lại quay vòng để lập hồ sơ hoàn thuế GTGT khống). Hiện tượng gian lận đặc biệt tập trung vào các mặt hàng chịu thuế suất TTĐB cao như rượu, bia, thuốc lá.

Vì vậy, để ngăn chặn gian lận hoàn thuế GTGT đối với trường hợp hàng nhập khẩu, hàng sản xuất trong nước xuất khẩu qua cửa khẩu biên giới đất liền Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế GTGT, Luật thuế TTĐB và Luật quản lý thuế số 106/2016/QH13 và tại khoản 3 Điều 1 Luật số 106/2013/QH13 quy định về hoàn thuế GTGT như sau:

“2. Cơ sở kinh doanh trong tháng, quý có hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu nếu có số thuế giá trị gia tăng đầu vào chưa được khấu trừ từ ba trăm triệu đồng trở lên thì được hoàn thuế giá trị gia tăng theo tháng, quý, trừ trường hợp hàng hóa nhập khẩu để xuất khẩu, hàng hóa xuất khẩu không thực hiện việc xuất khẩu tại địa bàn hoạt động hải quan theo quy định của Luật hải quan...”

Tại khoản 6 Điều 1 Nghị định số 100/2016/NĐ-CP có quy định như sau:

“Cơ sở kinh doanh không được hoàn thuế đối với trường hợp hàng hóa nhập khẩu sau đó xuất khẩu, hàng hóa xuất khẩu không thực hiện việc xuất khẩu tại địa bàn hoạt động hải quan theo quy định của Luật hải quan và các văn bản hướng dẫn.”

Các quy định trên không được giải thích rõ đã khiến cho nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gặp vướng mắc khi cơ quan thuế và cơ quan hải quan không thực hiện hoàn thuế GTGT đối với các trường hợp: (1) Hàng hóa nhập khẩu sau đó xuất bán vào khu phi thuế quan; (2) Hàng hóa đã nhập khẩu nhưng xuất trả lại chủ hàng nước ngoài; (3) Hàng hóa đã nhập khẩu sau đó làm thủ tục xuất khẩu sang nước khác do cơ quan thuế, cơ quan hải quan cho rằng tất cả các hàng hóa nêu trên đều là hàng nhập khẩu để xuất khẩu không thuộc đối tượng được hoàn thuế GTGT mặc dù các trường hợp nêu trên nếu không được hoàn thuế GTGT sẽ dẫn đến tăng chi phí, tăng giá bán của hàng hóa xuất khẩu, đồng thời chưa phù hợp với chủ trương là khuyến khích xuất khẩu hàng hóa.

 Trước những kiến nghị của doanh nghiệp, Bộ Tài chính hiện đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 100/2016/NĐ-CP để trình Chính phủ, trong đó đề xuất: Hàng hóa nhập khẩu sau đó xuất bán vào khu phi thuế quan; hàng hóa nhập khẩu sau đó xuất khẩu ra nước ngoài hoặc xuất trả lại chủ hàng thì thuộc đối tượng được hoàn thuế GTGT trừ trường hợp hàng hóa nhập khẩu sau đó xuất khẩu không thực hiện xuất khẩu tại địa bàn hoạt động hải quan theo quy định của Luật hải quan và các văn bản hướng dẫn.

Lê Thắng