Tin tức

Trong xã hội hiện nay, công chúng thường chỉ chú ý tới hai đối tượng là Quyền tác giả và Sở hữu Công nghiệp. Tuy nhiên theo Luật Sở hữu trí tuệ (SHTT) 2005 thì SHTT có ba đối tượng cần bảo hộ. Ngoài hai đối tượng được nêu ở trên còn một đối tượng không kém phần quan trọng cần bảo hộ đó là Giống cây trồng. Đối tượng quyền đối với giống cây trồng là giống cây trồng và vật liệu nhân giống.

Giống cây trồng là quần thể cây trồng thuộc cùng một cấp phân loại thực vật thấp nhất, đồng nhất về hình thái, ổn định qua các chu kỳ nhân giống, có thể nhận biết được bằng sự biểu hiện các tính trạng do kiểu gen hoặc sự phối hợp của các kiểu gen quy định và phân biệt được với bất kỳ quần thể cây trồng nào khác bằng sự biểu hiện của ít nhất một tính trạng có khả năng di truyền được.

Theo khoản 5, điều 4 của Luật SHTT, Quyền đối với giống cây trồng là quyền của tổ chức, cá nhân đối với giống cây trồng mới do mình chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển hoặc được hưởng quyền sở hữu.

Bảo hộ giống cây trồng ở Việt Nam

Trước khi gia nhập tổ chức Quốc tế về bảo hộ giống cây trồng mới UPOV tháng 12 năm 2006 Việt Nam đã có quá trình chuẩn bị trong thời gian hơn 10 năm và đặc biệt được đẩy mạnh vào những năm 2000 trở lại đây. Bắt đầu từ việc nghiên cứu, tìm hiểu, học tập, trao đổi kinh nghiệm với các nước có hệ thống bảo hộ tiên tiến lâu đời như Nhật Bản, Mỹ, Đan Mạch, Hà Lan, Úc và một số nước mới tham gia như Trung Quốc, Hàn Quốc... Sau đó chúng ta đã xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, xây dựng hệ thống khảo nghiệm giống và tổ chức thực thi công tác này.

Công tác bảo hộ giống cây trồng mới tại Việt Nam được hình thành và phát triển thông qua việc ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật sau:

Ngày 21/4/2001 Chính phủ ban hành Nghị định 113/2001/NĐ-CP về Bảo hộ giống cây trồng mới đặt nền móng cho công tác bảo hộ quyền đối với giống cây trồng ở Việt Nam. Ngày 19/2/2002 Bộ NN& PTNT quyết định thành lập Văn phòng Bảo hộ giống cây trồng mới, trực thuộc Cục Trồng trọt.

Để đáp ứng yêu cầu gia nhập WTO, hài hòa phù hợp với các Công ước quốc tế về sở hữu trí tuệ, ngày 29/11/2005 Quốc hội đã thông qua Luật Sở hữu trí tuệ (2005), phần IV về Bảo hộ giống cây trồng mới trên cơ sở sửa đổi, bổ sung các điều khoản về bảo hộ giống cây trồng của Pháp lệnh giống cây trồng năm 2004. Chính phủ ban hành Nghị định số 104/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ về quyền đối với giống cây trồng; Nghị định số 105/2006/NĐ-CP ngày 22/09/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ; Nghị định số 172/2007/NĐ-CP ngày 29/11/2007 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 57/2005/NĐ-CP ngày 27/4/2005 về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giống cây trồng. Sau 3 năm đi vào thực hiện theo Luật sở hữu trí tuệ 2005, thực tiễn cho thấy còn có một số điểm còn chưa phù hợp với điều kiện thực tiễn và công ước UPOV. Do vậy ngày 19/6/2009, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều trong Luật Sở hữu trí tuệ, Luật số 36/2009/QH12 và có hiệu lực bắt đầu từ ngày 01 tháng 01 năm 2010.

Ngoài ra, trong quá trình thực hiện Bộ Nông nghiệp và PTNT và các Bộ ngành liên quan đã ban hành các quyết định về Danh mục loài cây trồng được bảo hộ; phân công đơn vị thực hiện khảo nghiệm DUS; về việc sử dụng quy phạm khảo nghiệm DUS của UPOV; quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí, lệ phí trong lĩnh vực giống cây trồng; về quản lý, sử dụng mẫu giống cây trồng và các Thông tư liên tịch về việc giải quyết tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Bằng bảo hộ giống cây trồng có hiệu lực kể từ ngày cấp đến hết hai mươi lăm năm đối với giống cây thân gỗ và cây nho; đến hết hai mươi năm đối với các giống cây trồng khác.

Cơ quan quản lý nhà nước về Bảo hộ giống cây trồng là Văn phòng bảo hộ giống cây trồng mới - Cục trồng trọt - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

Tại Việt Nam, có 107 loài cây trồng được bảo hộ (theo Thông tư 28/2015/TT-BNNPTNT) là:

STT	Tên Việt Nam Vietnamese name	Tên khoa học Botanical name
1	Bầu	Lagenaria sinceraria (Molina) Stanley.
2	Bí Ngô (Bí đỏ)	Cucurbita maxima Duch; Cucurbita pepo L; Cucurbita moschata L.
3	Bơ	Persea americana Mill.
4	Bông	Gossypium hirsutum L. và Gossypium barbadense L.
5	Bưởi	Citrus grandis L.
6	Cà tím	Solanum melongena L.
7	Cà chua	Lycopersicon esculentum Mill
8	Cà phê và các giống lai giữa các loài cà phê khác nhau	Coffea arabica L. Coffea canephora Pierre ex.A.Froehner
9	Cà rốt	Daucus carota L.
10	Cải bắp	Brassica oleracea L.
11	Cải củ	Raphanus sativus L.
12	Cải thảo	Brassica pekinensis Lour. Rupr.
13	Cam	Citrus L. Rutaceae
14	Cẩm chướng	Dianthus L.
15	Cần tây	Apium graveolens L.
16	Cao su	Hevea Aubl.
17	Cây rong rổ	Calathea.
18	Chè	Cammellia sinensis
19	Chè dây	Ampelopsis cantoniensis (Hook.et.Am) Planch.
20	Chi diếp (lưỡi mác)	Lactus sp.
21	Chùm ngây	Moringa oleifera L.
22	Chuối	Musa acuminata Colla; Musa xparadisiaca L.
23	Cỏ	Pennisetum americanun [L] Leeke; Pennisetum purpuretum Schumach;
24	Cúc Vạn thọ	Tagetes L.
25	Hồng môn	Anthurium Schott.
26	Đào	Prunus persica (L) Batsch)
27	Đậu Bắp	Abelmoschus esculentus (L.) Moench.
28	Đậu cô ve	Phaseolus vulgaris L.
29	Đậu đũa	Vigna unguiculata (L) Walp.supsp.secquibedalis (L) Verdc. L.
30	Đậu Hà Lan	Pisum sativum L.
31	Đậu xanh	Vigna radiata (L.) R Wilczek
32	Dâu tằm	Vicia faba L. var. major Harz
33	Dâu tây	Fragaria L.
34	Đậu tương	Glycine max (l.) Merrill
35	Dẻ	Castanea sativa Mill.
36	Địa lan	Cymbidium Sw
37	Đu đủ	Carica papaya L
38	Dứa	Ananas comosus (L.) Merr.
39	Dưa chuột	Cucumis sativus L.
40	Dưa hấu	Citrullus lanatus (Thunb) Matsum et Nakai
41	Gừng	Zingiber officinale Rosc.
42	Hành, Hẹ	Allium Cepa; Allium Oschaninii O.Fedtsch
43	Hoa cúc	Chrysanthemum spec.
44	Hoa Đồng tiền	Gerbera Cass
45	Hoa giấy	Bougainvillea.
46	Hoa hồng	Rosa L.
47	Hoa Lay ơn	Gladiolus L.
48	Hoa Lily	Lilium L.
49	Hoa trạng nguyên	Euphorbia pulcherrima Willd.ex Klotzsch
50	Hồng	Diospyros kaki L.
51	Hướng dương	Helianthus annuus L.
52	Khoai lang	Ipomoea batatas .L
53	Khoai môn	Colocasia esculenta (L.) Schott
54	Khoai tây	Solanum tuberosum (L)
55	Lạc	Arachis hypogea L.
56	Lan (Hòa thảo)	Dendrobium Sw.
57	Lan hồ điệp	Phalaenopsis Blume.
58	Lan Mokara	Mokara.
59	Lê	Pyrus communis L.
60	Lúa	Oryza Sativa L.
61	Mận	Prunus salicina Lindl.
62	Mía	Saccharum L.
63	Mơ	Prunus arminiaca L.
64	Móng bò	Bauhinia sp.
65	Mướp đắng	Momordica Charantia L.
66	Ngô	Zea mays L.
67	Nhãn	Dimocartpus Longan L.
68	Nho	Vitis L.
69	Ổi	Psidium guava L.
70	Ớt	Capsicum anmum L.
71	Rau Dền	Amaranthus L.
72	Rau muống	Ipomoea aquatica
73	Sắn	Manihot esculenta Crantz
74	Sen	Lotus corniculatus L.; Lotus pendunculatus Cav.; Lotus uliginosus Schkuhr.; Lotus tenuis Walds.et.kit.ex Wlld; Lotus subbiflorus. Lag.
75	Sống đời (cây bỏng)	Kalanchoe blossfeldiana Poelln.
76	Su hào	Brrassica oleracea L.
77	Sung	Ficus L. (Ficus costata Ait; Ficus benjamitina L.; Ficus carica L.
78	Sup lơ	Brrassica oleracea L. Convar botrytis (L.) Alef. Var.botrytis L.
79	Táo	Malus domestica Borkh
80	Thanh Long	Hylocereus (Haw.) Britton & Rose; Hyceloreus Costaricensis (F.A.C Weber); Hylocereus Polyrhizus (F.A.C Weber)
81	Hải đường	Begonia×hiemalis Fotsch
82	Thược dược	Dahlia Cav.
83	Thuốc lá	Nicotiana tabacum L.
84	Trinh nữ hoàng cung	Crinum latifolium L.
85	Tuy lip	Tulipa L.
86	Vải	Litche chinensis L.
87	Xà lách	Lactuca sativa L.
88	Xích đồng nam (Mỏ đỏ, xích đồng)	Clerodendrum kaempferi (jacq) Siebold, exhassk
89	Xoài	Mangifera indica L.
90	Xương rồng	Nhóm Chumbera, Nopal tunero, Tuna và Nhóm Xoconostles
91	Lily Peru (Lily Thảo Mộc)	Alstroemeria
92	Cao lương	Sorghum Bicolor L.
93	Vừng	Sesamum Indicum L.
94	Nghệ đen	Curcuma zedoaria
95	Nghệ vàng	Curcuma Longa L.
96	Nghệ trắng	Curcuma aromatica
97	Mac ca	Macadamia integrifolia Maiden et Betche, Macadamia tetraphylla L.A.S. Johnson)
98	Sacha Inchi	Plukenetia Volubilis L.
99	Dẻ Nhật Bản	Castanea crenata Mill.
100	Dẻ châu Mỹ	Castanea dentata Mill.
101	Tung dầu	Aleurites fordii (Hemsl.).
102	Các loài thuộc chi Sồi	Quercus L.
103	Hồ tiêu	Piper nigrum L.
104	Điều	Anacardium occidentale L.
105	Ca cao	Theobroma cacao L.
106	Dừa	Cocos nucifera L.
107	Cỏ Linh lăng	Medicago sativa L.

Vũ Việt Hoàng